De oorlog zit in je hoofd (3): wie ziet het kind?

Zou je deze moeder plus kind willen helpen door haar opvang aan te bieden?

Haar stad is vrijwel verwoest, haar oudste twee zoontjes zijn omgekomen en dit is haar enige kind. Kan ze bij jou in huis komen wonen?

Kijk eens goed naar haar gezicht? Herken je er iets in? En dat jongetje?

De oorlog zit in je hoofd. Veel Nederlanders zijn er dagelijks mee bezig. In deze serie korte artikelen ging het al over 'hoe de oorlog in ons hoofd zit' en over 'hoe geven en ontvangen een grote rol spelen'.

Herkende je intussen al iets in de foto? De feiten die ik noemde zijn waar. De vrouw haar stad is vrijwel verwoest door oorlog. Ze heeft ernstig honger geleden. Haar oudste 2 zonen zijn omgekomen. Dit is haar enige kind. Hij heet Vladimir... En hij is geboren in 1952, als derde kind in een gezin waar op dat moment de eerste twee kinderen al waren gestorven.

Opgroeien in een oorlogsgebied vormt je

Qua gezin en maatschappij groeide Vladimir op in een moeilijke situatie: zijn ouders leefden onder hoge druk, de woonsituatie was zeer minimaal (met meerdere gezinnen in een te klein huis met vrijwel geen sanitair en wel veel ratten) en hij werd gepest vanwege zijn lengte. Zijn ouders leden onder de stress en trauma van de oorlog en het verlies van hun eerste twee zonen. De maatschappij was getraumatiseerd door het bijna 3 jaar durende verwoestende beleg van Leningrad. Vladimir's moeder was tijdens dat beleg bijna gestorven vanwege de honger. Men had haar al als overleden opzij gelegd toen ze echter even later toch nog bleek te leven. Bijna was Vladimir als naoorlogs kind niet geboren...

Er zijn veel biografieën over Vladimir Poetin te vinden. Zelfs het Kremlin heeft een uitgebreide versie, inclusief foto's uit de privécollectie van Poetin zelf. Er zitten wel opvallende verschillen tussen de biografieën. De Kremlin-versie schetst een onbezorgde jeugd, terwijl vrijwel alle andere biografieën meer laten zien over de hierboven genoemde moeilijke omstandigheden voor het gezin Poetin.

Vladimir's beide ouders waren veel weg van huis om te werken. Hij was vaak op straat en werd daar gepest vanwege zijn kleine lengte. Het motiveerde hem om zich te ontwikkelen in vechtsport. Iets wat zijn moeder niet wilde, tot de coach haar een keer thuis kwam overtuigen van Vladimir's talent. Hij ontwikkelde zich tot hoog niveau beoefenaar in vechtsporten zoals Judo en worstelen. Zijn trotse viriele uitstraling lijkt tot op de dag van vandaag een poging om telkens weer af te rekenen met het 'underdog' zijn.

De nasleep van de tweede wereldoorlog heeft onmiskenbaar een stempel gezet op zijn jeugd. Wat zie je vandaag de dag daar nog van?

Is Poetin een gepest kind?

Toen Rusland Oekraïne binnenviel waren er al snel commentaren te lezen dat hij wel móest. De EU en de Navo hadden hem in de hoek gedreven waardoor hij wel moest gaan vechten. Ik kreeg er het beeld bij van een jongetje uit groep 7 dat, gepest op het schoolplein door de jongens uit groep 8, op enig moment woedend om zich heen begint te slaan. Als je zo naar Poetin kijkt, keur je misschien zijn aanval wel af, waarna er dan direct een verzachtend 'maar...' volgt.

Je karakter wordt (naast wat je in je genen meekrijgt) gevormd door de levenslange interacties die je hebt. Vooral alle contacten in de vroeg kinderlijke jaren (tot een jaar of 7) zijn zeer bepalend voor hoe je op latere leeftijd denkt en voelt.

Kijkend naar wat er nu in Oekraïne gebeurt hebben veel mensen de behoefte aan een verklaring. Dat is een primaire behoefte om de werkelijkheid (die zich behoorlijk verontrustend laat zien) weer te kunnen verklaren. Het is volgens mij ook díe verklaringsbehoefte (de behoefte om maar niet de angst te voelen van iets onbeheersbaars) die maakt dat mensen soms heel heftig op elkaars verklaringen reageren. Voor de een is het verklaringsmodel 'Rusland is fout, alle Russen zijn fout', waarna hij de ramen van een Russische winkel inslaat. Voor de ander is het 'de EU en onze regering zijn onbetrouwbaar, dus Poetin moet wel gelijk hebben en is bovendien uitgelokt tot dit gedrag', waarna hij zich openlijk achter Poetin schaart. Het is vanuit dat laatste verklaringsmodel niet verwonderlijk dat er een opvallende overlap is tussen fanatieke anti-virus strijders en sympathisanten voor Poetin.

Hoe je het ook duidt, de duiding zegt altijd (vooral) iets over wat in ons eigen hoofd zit. Dat is de lijn van deze artikelen: de oorlog zit in je hoofd. Beatrice de Graaf (hoogleraar internationale en politieke geschiedenis) duidt op dit fenomeen als ze hierover in het NRC zegt: "hoe we over Poetin praten zegt alles over ons en niets over hem." Wie meer wil horen over haar duiding van wat er gebeurt kan ik 'de ongelofelijke podcast' aanraden, met name de uitzending van 26 februari met Stefan Paas onder leiding van David Boogerd (hier terug te luisteren).

Kinderen kun je uit de oorlog halen, maar hoe gaat de oorlog uit het kind?

Het bericht trof me: tijdens de oorlog zijn er in Oekraïne duizenden baby's geboren. Logisch! Maar toch... Een schrijnend verslag vanuit Kiev en Marioepol vertelt over pasgeborenen die direct naar een schuilkelder moeten en over een moeder met baby die beiden omkwamen.

De Verenigde Naties laat een niet te bevatten cijfer zien: ongeveer elke seconde is er weer een nieuw kind dat slachtoffer wordt van de oorlog. Getroffen door geweld, op de vlucht gejaagd, beroofd van een of beide ouders. Realiseer je eens dat voor al die kinderen omstandigheden ontstaan die lijken op waar het eerste kind uit dit verhaal (Vladimir Poetin) in opgroeide.

Het laat zien hoe belangrijk het werk is dat nu op grote schaal gedaan wordt in Oekraïne zelf, in buurlanden en zelfs in verre buurlanden zoals ons land.

De oorlog zit in ons hoofd. De oorlog zit in kinderhoofden. De zorg die nu en de komende jaren nodig is, is immens. Mooi om te zien dat er op veel plaatsen dat besef aanwezig is en dat het oude 'Ora et Labora' (bid en werk) te zien is. Dat kan onafhankelijk van of je dat jongetje van de foto nu zie als een gepest kind of als een narcistische dictator.

Volgende keer: hechting

Wist je dat de bekende hechtingstheorie ontstaan is in de nasleep van de tweede wereldoorlog. In een volgend artikel kun je lezen hoe dat zat en welke inzichten dat heeft opgeleverd die ook vandaag de dag nog heel actueel zijn.

Wacht! Nog even iets belangrijks...
Vond je dit artikel het lezen waard? Zo ja: wil je het delen... Zo nee: wil je mij eens laten weten wat er anders/beter kan?

Delen kan heel simpel met de icoontjes hieronder naar Facebook, Twitter, LinkedIN of als link die je bijv. kunt e-mailen.

Wil je updates per e-mail ontvangen als er een nieuwe blog is? Schrijf je dan hieronder in. Let op: de e-mails komen bij sommige mensen in hun map voor ongewenste-mail. Als je de afzender als 'vertrouwd' accepteert gebeurt dat niet weer.